Turizm Ekonomi
Diana Travel Yönetim Kurulu Başkanı Burak Tonbul, otellerin ve hava yolu şirketlerinin fiyat politikaları, maliyet baskısı ve kur politikası nedeniyle 2025’in turizmciyi zorlayan bir yıl olduğunu belirtti. Turizm Ekonomi Haber Müdürü Savaş Daş’a değerlendirmelerde bulunan Tonbul, turizmde 2026’nın 2025’e benzer bir yıl olacağını kaydetti. Tonbul ayrıca, Almanya’nın ikinci büyük tur operatörü Dertour’un Ege Bölgesi (Dalaman, Bodrum, İzmir) incomingini Diana Travel’ın yapacağını belirtti.
2025 turizmciyi zorlayan bir yıl oldu
2025 sezonunun sayı olarak iyi görünen, ancak turizmciyi çok zorlayan bir yıl olduğuna dikkat çeken Diana Travel Yönetim Kurulu Başkanı Burak Tonbul, çok iyi başlayan erken rezervasyon döneminin ilerleyen süreçte otellerin erken rezervasyon indirimlerini geri çekmeleri nedeniyle zora girdiğini kaydetti. Tonbul, “Rezervasyonlar resmen durdu. Bu da bizi rekabetçi olmaktan çıkaran ve müşteriyi bizi tercih etmeme noktasına getiren bir duruma yol açtı. Sektör özellikle sezon başındaki Paskalya tatili hariç, Nisan ve Mayıs’ta, hatta Haziran’ın ortasına kadar çok ciddi zorlanmasına sebep oldu.” dedi.
“Bazı kapasiteler yetmedi, bazı hatlar kaldırıldı”
Bu dönemde sadece otellerin değil, hava yollarının da neredeyse Haziran sonuna kadar ciddi boşluklarla geldiğine işaret eden Burak Tonbul, “Neredeyse Temmuz ayına kadar hava yolları yüzde 75-80 doluluklarla gitti. Bu durum bir hava yolu için çok ciddi bir sorun. Bu nedenle bu seneye baktığımızda bazı kapasitelerin ortadan kalktığını görüyoruz. Bazı kapasiteler devam etmedi, bazı hatlar ise ortadan kaldırıldı.” değerlendirmesini yaptı.
“Aileler tatil bütçesine en sadık müşteri profili”
20 Haziran’dan sonra fiyatların geriye gelmesiyle sayıların düzeldiğini kaydeden Tonbul, “İlk başta herkes ‘nasıl olsa müşteri gelecek’ diye baktı ama olmadı. Bizim müşterilerimiz ekseriyetle aileler ve aileler tatil bütçesine en sadık müşteri profili. Bu yılki tatiline 5 bin euro ayırmışsa, gelecek sene 8 bin euro ayıramaz; 5 bin 500 veya 5 bin 700 euro ayırabilir. Biz hem belirli bir tarihe kadar hava yolu fiyatlarımızı yüksek tuttuk hem de verdiğimiz indirimleri geri çektik. Burada bir suçlu aramıyorum. Ekonomik dengeler müsaade etmedi ancak dünyanın en pahalı otel yatağı ve uçak koltuğu boş kalan yatak ve koltuktur. O nedenle fiyatlarda bir güncelleme yapılarak sezonun geri kalanında (Kasım’ın sonuna kadar) sayısal manada iyi bir sezon geçirdik diyebiliriz.” şeklinde konuştu.
“Uçaklarda oluşan ciddi boşluklar sürdürülebilir değildi”
Jet2’nun 2026 sezonu için, başta Dalaman olmak üzere, Türkiye’ye dönük hat ve frekans kesintilerine ve açtığı Gatwick üssünde Türkiye’ye çok az uçuş planlamasına ilişkin sorumuza da yanıt veren Tonbul, şunları söyledi:
“Bu tesadüfen olmuş bir şey değil. Bu şirket Türkiye’ye çok ciddi yatırım yapan ve yüksek sayılarda turist getiren bir tur operatörü. Dolayısıyla yaptığı yatırımın karşılığını alması gerekiyor. Uçaklarda ciddi boşluklar oluştu ve bu sürdürülebilir bir şey değil. O nedenle yeni bir ayarlamaya gitmesi gerekiyordu ve şu anda da onu yapıyorlar. Çünkü aynı boşluklarla ne Jet2 devam edebilir ne de bir başkası. Dolayısıyla ben buna ‘kapasite kesintisi’ gibi negatif bir anlam yüklemektense ‘ayarlama’ demeyi daha doğru buluyorum. Çünkü talep olması durumunda eminim ki aynı talebi yerine koyacaktır.”
“Jet2’nun Gatwick’teki Türkiye planlaması bir gösterge değil”
Gatwick, bizim de temsilcisi olduğumuz EasyJet’in ana üssü durumunda. Burada EasyJet’in 90 uçağı var. Bu havalimanından Türkiye’ye ve Dalaman bölgesine zaten çok yoğun bir uçuş yapılıyor. Dolayısıyla Jet2’nun orada az koltuk planlaması, bu havalimanından Türkiye’ye az uçuş olduğu anlamına gelmiyor. EasyJet, Gatwick’ten Türkiye’ye zaten çok yoğun şekilde uçuyor.
“2026, 2025’ten çok farklı bir yıl olmayacak”
2026 sezonuna ilişkin beklenti ve öngörülerini de paylaşan Diana Travel Yönetim Kurulu Başkanı, önümüzdeki yıl en büyük riskin sezon başında olduğuna dikkat çekti. Nisan ve Mayıs’ta tatil olmamasının önümüzdeki sezonun başını zora sokacağını ifade eden Burak Tonbul, “Ama şu andaki rezervasyon akışına baktığım zaman 2025’ten çok da farklı bir yıl olmayacağını görüyorum. Talep var, rezervasyon geliyor. Önümüzdeki sezona ilişkin bir risk görmüyorum. Satışları iyi olan tesisler yine gayet iyi satıyor. Öngörülemeyen bir gelişme olmazsa 2026’da 2025’e benzer bir sezon yaşayacağımızı görüyorum.” ifadelerini kullandı.
“Otelciler bu yıl aynı hataya düşmez”
Otelcilerin 2025’te yaptığı erken rezervasyon indirimlerini geri çekme hatasını bu sezon yapmayacaklarını düşündüğünü belirten Tonbul, “Çünkü orada herkesin ağzı yanmış durumda. Dediğim gibi, bu seneki talihsizlik Paskalya’nın Mart ayına denk gelmesi. Dolayısıyla orada tatil yok, o nedenle Nisan zor geçecek. Kış sezonu da zaten ölü geçiyor. Birçok otel yeni yönetmeliklere göre tadilat yapmak zorunda oldukları için açık otel sayısı da kısıtlı. O nedenle önümüzdeki Nisan ve Mayıs’ı zor olarak görüyorum.” dedi.
“Turistlerin ortalama kalış süresi düştü, kur ve enflasyon baskısı arttı”
Turizmcilerin 2025’teki en önemli derdinin ekonomi olduğunun altını çizen Tonbul, bu yıl hem misafirin kalış süresinin ortalama bir gün azaldığını hem de otellerin üzerindeki kur ve enflasyon baskısı kıskacının turizmcileri zorladığını kaydetti. Tonbul, “İzlediğimiz ve gördüğümüz kadarıyla aynı sorunlar bizi yeni yılda da bekliyor. Yani ne misafirin kalış süresinde bir artış var ne de ekonomik göstergelerde bizim lehimize bir değişim.” şeklinde konuştu.
Son olarak Diana Travel’ın 2025 sonuçları ve 2025 planlamaları ile ilgili soruyu da yanıtlayan Diana Travel Yönetim Kurulu Başkanı Burak Tonbul, şu noktaların altını çizdi:
Diana Travel olarak 2025 yılı planlamalarını doğrultusunda geçirdik. Sayısal anlamda kötü bir yıl olmadı bizim için. Alltours ile 2027 yılının Nisan ayına kadar sürmesi gereken iş birliği sözleşmemiz, burada ortak incoming şirketi kurmalarından dolayı, onların inisiyatifiyle sözleşmenin dışına çıkılarak sonlandırıldı. İş birliği bizim aldığımız bir kararla sonlanmadı. 2024 yılında 220 bin olan Alltours'un Türkiye misafiri sayısı bizim dönemimizde 416 bine yükseldi.
EasyJet Holidays çift haneli büyümeye devam edecek
İngiltere’deki partnerimiz EasyJet Holidays güçlü bir şirket ve büyümeye devam edecek. EasyJet Holidays genç, kârlı ve sağlıklı bir şekilde büyüyen bir firma. Her ne kadar İngiltere pazarı için ‘aynı kalacak’ desem de EasyJet Holidays’in pazar payı büyüyecek. Bütün planlamalarımız EasyJet Holidays’in büyümesi üzerine kurulu. Hem planlamalarımızı hem kontratlarımızı hem de satın almalarımızı yine çift haneli büyüme üzerine kurduk. Şu andaki rezervasyon akışımız da planlamalar doğrultusunda seyrediyor.
“Dertour ile Ege’de iş birliğine gittik”
Almanya pazarında ise şu aşamada Alltours’un yerine, o ölçekte bir iş birliği söz konusu değil; ancak Dertour Grubu ile yeni bir iş birliğine gittik. Şu anda Dalaman, Bodrum ve İzmir’de Diana Grubu’nu biz temsil ediyoruz.
