Avrupa Birliği’nin yeni ‘Paket Tur Yönetmeliği’ne ilişkin üçlü müzakerelerde (Trilog) Çarşamba günü sağlanan uzlaşma, Avrupa seyahat sektöründe önemli değişiklikler getiriyor. Alman Seyahat Birliği (DRV), özellikle paket tur ile münferit hizmetlerin net biçimde ayrılmasını sağlayan düzenlemelerin karara bağlanmasını memnuniyetle karşıladı. Bu kapsamda, tartışmalı “bağlantılı seyahat düzenlemeleri” kavramı direktiften tamamen çıkarılıyor.
Paket tur – tekil hizmet ayrımı netleşiyor
DRV’ye göre en kritik değişiklik, tüketicilerin bir paket tur satın alıp almadığının artık açık şekilde tanımlanacak olması. Daha önce birden fazla hizmet “bağlantılı” olarak satıldığında paket tur olup olmadığı sık sık karışıklığa neden oluyordu. Yeni düzenlemeyle, seyahat acenteleri ve tur operatörlerinin bir ürünün paket tur olmadığını açıkça belirtme yükümlülüğü gelmiş oluyor.
“Birden fazla münferit hizmetin aracılığı hâlâ mümkün ancak bunun paket turdan net biçimde ayrılması şart,” diyen DRV Başkanı Albin Loidl, bu adımın acenteler için hem hukuki güvenlik sağladığını hem de gereksiz bürokratik riskleri azalttığını belirtiyor.
Tıklayarak yönlendirme rezervasyonlarda yeni kurallar
Düzenlemenin önemli değişikliklerinden biri de online tıklayarak yönlendirme (click-through) rezervasyonlar için yeni bir tanım getirilmesi oldu. Buna göre, bir sağlayıcının müşteriye ait tek bir kişisel veriyi 24 saat içinde başka bir sağlayıcıya iletmesi bile artık paket tur kapsamına girmek için yeterli sayılacak. Bu adımın, özellikle büyük çevrimiçi platformlarla klasik tur operatörleri, sabit ve mobil acenteler arasındaki rekabeti daha adil bir zemine çekmesi hedefleniyor.
VUSR Başkanı Marija Linnhoff, bu değişikliği “piyasa eşitliği için uzun yıllardır verilen mücadelenin önemli bir kazanımı” olarak nitelendiriyor.
Bilgilendirme yükümlülüğü ve iade süreleri
Bununla birlikte, sektör temsilcileri yeni direktifin bazı yükleri de beraberinde getirdiğini vurguluyor. Özellikle artan bilgi verme yükümlülükleri acenteler tarafından ek operasyonel maliyet olarak görülüyor. Ayrıca, seyahat ücretinin iadesi için 14 günlük süre olduğu gibi korunuyor. DRV, bu sürenin tur operatörleri için hâlâ önemli bir zorluk oluşturduğunu belirtiyor.
28 aylık geçiş süresi
Hem DRV hem de VUSR, genel uzlaşmanın paket turu net biçimde tanımlayan ve ürünün “premium” niteliğini güçlendiren bir yaklaşım içerdiği konusunda hemfikir. Ancak nihai metnin nasıl şekilleneceği ve ulusal hukukta nasıl uygulanacağı kritik önem taşıyor.
Üye ülkelerin direktifi kendi ulusal hukuklarına uyarlamak için 28 ay süresi bulunuyor. Her iki birlik de süreci yakından izleyeceklerini ve uygulamanın sektör açısından pratik ve uygulanabilir olması için çalışacaklarını açıkladı. İflas koruma mekanizmaları ve ön ödemeler gibi bazı başlıkların ulusal düzeyde belirlenecek olması ise sektör tarafından olumlu karşılanıyor; bu durumun ülkelere kendi ihtiyaçlarına göre çözüm üretme imkânı sunduğu belirtiliyor.
İşte madde madde AB Paket Tur Yönetmeliği’nde yapılan değişiklikler:
1. “Bağlantılı Seyahat Düzenlemeleri” (Linked Travel Arrangements – LTA) kategorisi kaldırılıyor
• Bu kategori tamamen yönetmelikten çıkarılıyor.
• Tüketiciler tarafından anlaşılması güç yapılar ortadan kaldırılıyor.
• VUSR’ye göre bu, sektörde uzun süredir talep edilen önemli bir sadeleştirme.
2. Birden fazla tekil hizmet satışı devam ediyor
• Seyahat acenteleri, uçak+otel gibi birden fazla tekil hizmeti paket oluşturmadan satmaya devam edebilecek.
• Şart: Müşteriye bunun pauschalreise (paket tur) olmadığı açık ve ispatlanabilir şekilde bildirilmesi.
• Bu durum, acenteler için hukuki güvenlik sağlıyor ve mevcut iş modelini koruyor.
3. Click-through (tıklama yönlendirmeli) rezervasyonlarda yeni düzenleme
• Artık birinci sağlayıcının ikinci sağlayıcıya 24 saat içinde yalnızca tek bir kişisel veri iletmesi, paket tur sorumluluğunun doğması için yeterli olacak.
• Büyük online platformların teknik kaçış yöntemleri son buluyor.
• Klasik tur operatörleri ve fiziksel seyahat acenteleri ile eşit rekabet koşulları sağlanıyor.
4. Olağanüstü ve kaçınılmaz sebepler (force majeure) kapsamında ücretsiz iptaller
• “Müşterinin ikamet ettiği yerde olağanüstü durum” kriterinin iptal hakkı için tek başına belirleyici olması kaldırıldı.
• Sektörün en çok çekindiği genişletilmiş ücretsiz iptal hakkı senaryosu gerçekleşmedi.
5. İflas sigortası ve tazmin mekanizması güçlendiriliyor
• Tur operatörü iflas ettiğinde tüketicilerin 6 ay içinde tazmin edilmesi kuralı getiriliyor.
• Çok büyük veya sınır aşan iflaslarda süre en fazla 9 aya uzayabilecek.
• Bu değişiklik, hukuki netlik ve güvenlik açısından olumlu bir adım olarak görülüyor.
6. Paket turlarda peşinat (Anzahlung) konusunda AB çapında sabit oran zorunluluğu yok
• AB genelinde tek tip peşinat oranı getirme planı rafa kalktı.
• Peşinat düzenlemeleri konusunda yetki büyük ölçüde üye ülkelerde kalıyor.
7. Üye ülkelere uygulama için yeni takvim
• Trilog anlaşması sonrasında üyelere ulusal uyarlama için 28 ay süre tanınıyor.
• Ardından 6 aylık geçiş dönemi başlayacak.
• Toplamda yaklaşık 34 ay içinde yeni kurallar yürürlüğe girmiş olacak.