Avrupa’nın tarihi liman kentlerinde dikkat çekici bir dönüşüm yaşanıyor. Bir zamanlar özgür seyahatin simgesi sayılan kruvaziyer gemileri, artık birçok şehirde kısıtlamalar ve yasaklarla karşı karşıya. Giderek artan turist yoğunluğu ve çevresel etkiler, yerel yönetimleri sürdürülebilir turizm politikalarına yöneltiyor.
Venedik’ten Amsterdam’a, Barselona’dan Cannes’a kadar uzanan bu hareket, “kontrolsüz kruvaziyer turizmi” döneminin sona erdiğini gösteriyor. Şehirler, ekonominin getirisini korurken yerel halkın yaşam kalitesini ön plana alan denge arayışına giriyor.
Aşırı turizmin yeni cephesi Avrupa Limanları
Avrupa şehirleri, dünya genelinde en yoğun ziyaretçi akınına uğrayan merkezler arasında yer alıyor. Kruvaziyer turizmi bu trafiğin önemli bir bölümünü oluşturuyor. Ancak Amsterdam gibi kentlerde turist sayısının yerel nüfusu katbekat aşması, altyapı baskısı ve yaşam kalitesi sorunlarını gündeme getirdi.
Trieste’deki bir esnaf, “İskeleden gelen ziyaretçilere muhtacız,” dese de, artan kalabalıklar ve çevresel etkiler nedeniyle şehirler adım atmaya başladı. 2024 yılında Avrupa limanları 30 milyondan fazla kruvaziyer yolcusunu ağırladı. Bu sayı yükselmeye devam ederken, çeşitli çevre standartları ve kapasite kısıtlamaları uygulamaya konuluyor.
Venedik’in lagün hassasiyeti
Venedik’te, 2021 yılından bu yana 25.000 gros tonun üzerindeki kruvaziyer gemilerinin Giudecca Kanalı ve San Marco Havzası’na girişi yasak. Bu gemiler, kentin hassas ekosistemini korumak amacıyla sanayi limanlarına yönlendiriliyor.
2027 itibarıyla sınırlı bir esneklik gündemde: 60.000 tona kadar olan ve 250 metreyi geçmeyen gemilere Malamocco-Marghera Kanalı üzerinden geçiş izni verilmesi planlanıyor. Ancak çevreciler, bu düzenlemenin “geri adım” olabileceği uyarısında bulunuyor. 2025 sezonunda büyük gemi ziyaretleri yüzde 15 azalırken, küçük gemi turları boşluğu kısmen doldurdu.
Amsterdam’da kanal trafiğine fren
Avrupa’nın en yoğun turistik merkezlerinden Amsterdam, 2026 itibarıyla kruvaziyer seferlerini 190’dan 100’e düşürme kararı aldı. Şehir konseyi, mevcut iki rıhtımı teke indirecek ve 2035’e kadar yolcu terminalini şehir merkezinden doğuya, Veemkade bölgesine taşıyacak.
2027’den itibaren tüm gemiler karada enerji bağlantısı (shore power) kullanmak zorunda kalacak. Ayrıca “Green Award” çevre sertifikası bulunmayan gemilerin demirlemesine izin verilmeyecek. Bu kısıtlamalar, sektörün Avrupa genelinde yarattığı 257 milyon avroluk doğrudan gelir üzerinde baskı oluşturabilir.
Barselona’da terminal sayısını azaltma planı
İspanya’nın turizm başkentlerinden Barselona da kruvaziyer yoğunluğuna sınırlama getiriyor. Belediye Başkanı Jaume Collboni, 2025 yazında liman yetkilileriyle yaptığı anlaşmayla 2030’a kadar terminal sayısını yediden beşe düşürme kararını duyurdu.
Bu karar, 2018’de planlanan yeni kruvaziyer rıhtımı projelerini iptal ederken, günlük yolcu kapasitesini de 37.000’den 31.000’e çekmeyi hedefliyor. Yaklaşık 185 milyon avroluk yeni yatırım, sürdürülebilir turizm stratejisi kapsamında 2026–2030 arasında hayata geçirilecek.
Fransa’da Cannes kısıtlıyor, Nice dengede
Fransız Rivierası’nda ise tablo karmaşık. Cannes, 2026’dan itibaren 3.000 yolcudan fazla taşıyan gemileri limana kabul etmeyecek. Nice ve Villefranche-sur-Mer içinse daha sınırlı düzenlemeler devrede. Bölgesel yasak girişimleri, deniz ticareti ve ulaşım özgürlüğü gerekçeleriyle reddedildi. Sonuçta 2025 yazından itibaren 900 yolcu üzerindeki gemilere kısıtlama getirilecek.
Nehirlerde de dalgalar yükseliyor
Avrupa Nehir Kruvaziyer Birliği (ERCA), Amsterdam’daki çevre kriterleri ve rıhtım sınırlamaları nedeniyle nehir kruvaziyer şirketlerinin de etkilendiğini açıkladı. Bazı firmalar Zaandam gibi alternatif limanlara yönelirken, sektörde lojistik maliyetlerin artması ve yolcu memnuniyetinin düşmesi endişesi öne çıkıyor.
“Sınırsız turizm” dönemi kapanıyor mu?
Uzmanlara göre Avrupa’nın bu adımları, turizmin geleceğinde yeni bir dönemi işaret ediyor. Kentler artık yalnızca ziyaretçi sayısına değil, yaşam kalitesine ve çevresel sürdürülebilirliğe de odaklanıyor.
Ekonomik katkı hâlâ önemli olsa da, şehirlerin mesajı net: Kruvaziyer turizmi devam edecek, ancak kuralları değişecek.