Avrupa’nın kitlesel turizme açılan popüler destinasyonları, aşırı turizmin (over-tourism) ekonomik ve çevresel zararlarını önlemek için turist sayısına sınır getirmeye davet ediliyor. Bu uyarı, İngiliz turizm şirketi Sunvil’in Başkanı Noel Josephides tarafından yapıldı.
Turizm sektörünün deneyimli isimlerinden, eski ABTA ve AITO başkanı Josephides, Spain Talks 2025 konferansında yaptığı konuşmada, son yıllarda Avrupa hava sahasının serbestleştirilmesi ve Airbnb gibi denetimsiz konaklama platformlarının yaygınlaşmasının bu sorunu daha da derinleştirdiğini belirtti.
“Barcelona örneği yaygınlaşmalı”
Josephides, Barselona’nın 2029 yılına kadar tatil amaçlı kiralık daireleri yasaklama kararı aldığını hatırlatarak, benzer adımların diğer Avrupa kentlerinde de atılması gerektiğini vurguladı. Ayrıca turist vergileri ve yüksek sezonun uzatılması gibi önlemlerin, bu sorunun hafifletilmesine katkı sağlayabileceğini söyledi.
Josephides, Travel Weekly yayın yönetmeni Ian Taylor ile yaptığı söyleşide şunları kaydetti:
“Bence destinasyonlar kendi kaderlerini kendileri belirleyebilir. Barcelona’nın ne yaptığına bakarsanız, diğer yerlerin de aynısını yapması gerektiğini görürsünüz. Çünkü bu bölgeler, bu şehirler onlara ait. Onlara sahip çıkmak da kendi sorumlulukları.”
“Geç kalmayın, bedeli ağır olur”
Konuşmasında, 1980'lerin ortalarında İspanya kıyılarında yaşanan turizm krizini hatırlatan Josephides, destinasyonların aşırı büyüme ile başa çıkmakta zorlandığını ve operatörlerin Türkiye gibi alternatif pazarlara yöneldiğini ifade etti.
“İspanya o dönemde altyapı ve konaklama üzerinde daha sıkı denetim uygulasaydı, bugünkü yüksek maliyetlerle karşı karşıya kalmazdı. Eğer çok geç davranırsanız kontrolü kaybedersiniz.”
Josephides ayrıca, Yunanistan’daki konaklamaların %30’unun Airbnb gibi platformlarda yer aldığını, bu yatak kapasitesinin üçte birinin ise tamamen yasal olmayan biçimde faaliyet gösterdiğini belirtti.
“Aşırılığa kaçılıyor, ölçü yok”
Sektörde çoğu zaman ölçüsüz büyümenin tercih edildiğine dikkat çeken Josephides, şu ifadeleri kullandı:
“Bir destinasyonda bir tur operatörünün gelmesiyle birlikte, hemen arkasından altı-yedi operatör daha aynı bölgede rekabete giriyor. Ve hiçbiri sınır koymuyor. Bir destinasyonun, ‘gelecek yıl da aynı sayıda turist alacağız’ dediğini pek duyamazsınız.”
Alternatif çözüm: Sezonu uzatmak ve turist vergileri
Yüksek sezonun süresini uzatmak, Josephides’e göre belirli ölçüde bir çözüm olabilir; ancak bunun için önemli altyapı yatırımları gerekiyor. Turist vergilerinin kısa vadede etkili olabileceğini kaydeden Josephides, fakat şu anda tatilciler bu vergileri ödemeye hazır olduğu için ziyaretçi sayısında azalma gözlemlenmediğini belirterek “Şu an pek çok destinasyon büyümeden memnun gibi görünüyor. Ancak bu büyüme bir anda geri tepebilir. Beni endişelendiren de tam olarak bu: Bu kadar büyük bir turist akını, kontrolsüz bırakıldığında felakete yol açabilir.” diyor.
