Almanya’da otelcilik sektörü ile Booking arasındaki uzun soluklu hukuk mücadelesinde kritik bir dönemece girildi. Berlin Eyalet Mahkemesi (Landgericht Berlin), Booking’in yıllar boyunca uyguladığı “en iyi fiyat” ya da “parite” maddelerinin Avrupa Birliği rekabet hukukuna aykırı olduğuna hükmederek Alman otellerinin tezlerini haklı buldu. Bu kararla birlikte, Booking’e karşı dava açan yaklaşık 1.000 otel işletmecisinin tazminat talep etmesinin önü açıldı.
Mahkeme, salı günü açıkladığı kararında, online rezervasyon platformunun uzun süre uyguladığı dar ve geniş kapsamlı en iyi fiyat (best price / parity) maddelerinin, AB rekabet kurallarını ihlal ettiğini tespit etti. Berlin Mahkemesi, bu değerlendirmesiyle Avrupa Adalet Divanı’nın (ABAD) Eylül 2024’te verdiği ve söz konusu maddelerin Avrupa Birliği’nin İşleyişi Hakkında Antlaşma’nın (AEUV) 101. maddesi kapsamında rekabeti kısıtlayıcı anlaşmalar yasağına girdiğini ortaya koyan kararına da paralel bir çizgi izledi.
1.099 otel için tazminat yolu açıldı
Berlin II Eyalet Mahkemesi’nin 61. Hukuk Dairesi, toplam 1.288 davacının açtığı tespit davası kapsamında verdiği kararda, Booking.com BV ile onun Almanya’daki iştiraki Booking.com (Deutschland) GmbH’nin birlikte sorumlu olduklarına hükmetti. Buna göre, 1.099 konaklama tesisi işletmecisine, 1 Ocak 2013’ten itibaren hukuka aykırı en iyi fiyat maddelerinin uygulanması nedeniyle bireysel olarak uğradıkları zararların tazmin edilmesi gerekiyor.
Ancak mahkeme, otellerin daha ileri taleplerini —özellikle Booking’e ödenen komisyonların geri ödenmesi yönündeki istemleri— kabul etmedi. Kararın bu bölümüyle ilgili olarak mahkeme, söz konusu talebin hukuki dayanağının yeterli olmadığı kanaatine vardı.
Otellerin fiyatlama özgürlüğü kısıtlanmıştı
Davanın merkezinde, Booking’in otellere dayattığı ve “dar” ile “geniş” kapsamlı olarak tanımlanan en iyi fiyat maddeleri yer aldı. Bu maddeler, otellerin kendi internet sitelerinde ya da diğer satış kanallarında, Booking’te sundukları fiyatlardan daha uygun fiyatla oda satmasını yasaklıyordu. Davacı otellere göre bu uygulama, rekabeti ciddi biçimde sınırladı ve işletmelerin fiyatlama üzerindeki egemenliğini önemli ölçüde zayıflattı.
Hollanda'da 300 otel dava açmıştı
2020 yılının ortasından bu yana devam eden davaya Almanya genelinden 1.000’in üzerinde otel katıldı. Buna paralel olarak, yaklaşık 300 otelin yer aldığı ayrı bir dava da Hollanda’daki Amsterdam Bölge Mahkemesi’nde (Rechtbank Amsterdam) görülüyor. Bu davada kararın önümüzdeki hafta açıklanması bekleniyor.
Berlin Mahkemesi kararında, en iyi fiyat maddelerinin otellerin kendi satış kanallarında avantaj yaratmasını engellediğine dikkat çekti. Mahkeme, bu maddeler nedeniyle otel işletmecilerinin, doğrudan satışta ödemedikleri ve oda fiyatının ortalama yüzde 10–15’ine karşılık gelen komisyon maliyetini fiyatlarına yansıtamadığını belirtti. Ayrıca, doluluk yönetimi kapsamında kalan oda kapasitelerinin indirimli fiyatlarla doğrudan satılmasının da zorlaştığı vurgulandı.
“Sektör için bir dönüm noktası”
Almanya Otelciler Birliği (IHA) Başkanı Otto Lindner, kararı “sektör için bir dönüm noktası” olarak nitelendirdi. Lindner, “Booking.com, parite maddelerinin meşru bir rekabet aracı olduğu yönündeki savunmasıyla tamamen başarısız oldu” değerlendirmesinde bulundu. Olası tazminatların somut tutarları ise bir sonraki yargılama aşamasında belirlenecek. Öte yandan Berlin Mahkemesi’nin kararı şu aşamada yalnızca sözlü olarak açıklandı ve henüz kesinleşmiş değil.
Booking temkinli: “Tazminata hükmedilmedi”
Booking cephesi ise karara temkinli yaklaşıyor. Şirketten yapılan ilk açıklamada, mahkemenin otellerin fiilen mali bir zarara uğrayıp uğramadığına dair bir tespitte bulunmadığı vurgulandı. Booking’in Almanya’daki PR yöneticisi Nastja Hansen, “Bu nedenle mahkeme herhangi bir tazminata hükmetmiş değildir” dedi. Hansen ayrıca, söz konusu parite maddelerinin Almanya’da 2016 yılından bu yana uygulanmadığını ve kararın yalnızca 2006–2016 dönemini kapsayan Alman pazarına ilişkin olduğunu hatırlattı.
Avrupa genelinde açılacak toplu davalara ivme kazandıracak
Berlin’deki karar, aynı zamanda Avrupa genelinde planlanan toplu dava için de sektöre moral ve ivme kazandırmış durumda. Avrupa otelcilik çatı örgütü Hotrec’in desteklediği ve Stichting Hotel Claims Alliance tarafından koordine edilen dava sürecine, Avrupa genelinde 15 binden fazla otel —bunların yaklaşık 4 bini Almanya’dan— kayıt yaptırdı. Söz konusu toplu davanın 2025 yılı bitmeden Amsterdam Bölge Mahkemesi’ne sunulması planlanıyor.
Booking ise bu davanın Berlin’deki karardan bağımsız, ayrı bir hukuki süreç olduğunu ve her ülkenin pazar koşullarının ayrı ayrı değerlendirilmesi gerektiğini savunuyor. Buna rağmen sektör gözlemcileri, Booking’in henüz bu yüksek dava riskine karşı mali bir karşılık ayırmamış olmasını şaşkınlıkla karşılıyor. Zira şirketin, olası tazminat ve yaptırımlar nedeniyle milyarlarca avroluk bir mali yükle karşı karşıya kalabileceği ifade ediliyor.