Turizm sektöründe çalışma koşullarını köklü şekilde değiştiren yeni yasal düzenlemeyle birlikte artık turizm işletme belgeli otellerde çalışan işçiler, 10 gün çalıştıktan sonra 1 gün izin yapabilecek. Bu düzenleme, İş Kanunu'nun 6 gün çalışıp 7. gün dinlenme hakkı tanıyan genel hükmünün dışına çıkıyor. Yasanın duyurulmasının ardından, Aposto’dan Ayça Örer, turizm sektöründe çalışanlarla görüşerek sahadaki durumu kaleme aldı.
Sektör çalışanları, yasanın zaten ağır olan çalışma koşullarını daha da zorlaştıracağı konusunda hemfikir. Serdar, 8 yıllık tecrübesiyle şunları söylüyor:
“Bu patronların kölelik düzenine geçme arzusunu yerine getiren bir karar. Aynı otelde mutfağa da giriyorum, oda temizliğine de yardım ediyorum. Herkes her işi yapıyor, bir de canı çıkana kadar yapıyor.”
Bodrum’da bir otelde bölüm sorumlusu olan Aysun ise hizmetin temelinde “güler yüz” olduğunu hatırlatıyor:
“Aralıksız 10 gün boyunca azar işitmişsin, sabah altıdan gece yarısına kadar çalışmışsın. Bu şartlarda nasıl güler yüz göstereceksin? İnsanlara iki gün burada çalışmaları için davet gönderiyorum.”
Mutfakta şef olarak çalışan Osman, uzun mesailerle hijyenin nasıl riske girdiğini anlatıyor:
“Günde 13-14 saat çalışan birinin tezgahtaki eti, mutfaktaki hijyeni görmesi mümkün değil. Mesele tabağın çıkması. Çünkü o tabak çıkmazsa, mesai de bitmez.”
Antalya’da sezonluk çalışan 24 yaşındaki Erdem ise sistem dışı çalışmanın yarattığı zorluklara dikkat çekiyor:
“Nisan’dan beri bu oteldeyim, tek kuruş maaş almadım. Arada harçlık gibi 5-10 bin lira veriliyor. 10 günde bir tatil mi? O bile lüks.”
Kendi butik otelini işleten Murat, sektörün iç yüzünü özetliyor:
“Otel çalışanları denize giriyor, güzel yemekler yiyor zannedilir. Gerçekte ne o yemekler yenir, ne o deniz görünebilir. Eskiden para kazandıran iş, şimdi hamallık hâline geldi.”
CHP Genel Başkan Yardımcısı Gülşah Deniz Atalar, turizmde açıklanan hedeflerin “gerçekçi olmadığını” savunurken; DİSK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu bu düzenlemenin Anayasa’ya ve Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası sözleşmelere aykırı olduğunu belirtiyor:
“Bu hak gaspı yalnızca turizm işçisini değil, tüm işçileri ilgilendiriyor. İnşaat gibi sektörlerden de benzer talepler gelmeye başladı.”
Dilara isimli çalışan ise yeni düzenlemeye temkinli yaklaşıyor:
“Patronlar hepten gergin. Artık zengin-fakir fark etmiyor, bir İngiliz turist görsek seviniyoruz. Ama suç patronlarda değil, bizi müşterilere bu kadar korunmasız sunan devlette.”
Türkiye İstatistik Kurumu’na göre, 2024’ün ilk yarısında 60 binden fazla kişi turizm sektöründe istihdam edildi. Kültür ve Turizm Bakanlığı, 2025 hedefini 64 milyar dolar olarak açıklarken, çalışanlar için tablo parlak değil.